Een leven in de buurtwinkel

In een rustig buurtje achter het Wilhelminapark in Utrecht-Oost ligt sinds 1958 de buurtwinkel Firma de Kroon. De zaak wordt gerund door Henk de Kroon, die er officieel 35 jaar maar eigenlijk al bijna zijn hele leven werkt. “We zijn een eenmansbedrijf”, vertelt De Kroon, verwijzend naar het feit dat hij de enige man is tussen vier vrouwelijke werknemers waaronder zijn vrouw.

"Er is in al die jaren niet veel veranderd in de winkel”, zegt De Kroon, “we zijn ons zelf gebleven.” Er is wel een kassa waarmee de producten gescand kunnen worden, maar daarnaast is op elk potje, blikje, pakje en zakje ook netjes met de hand een prijsje geplakt zodat klanten later nog kunnen controleren of ze wel het juiste bedrag afgerekend hadden. Op de kassabon prijkt een kroon en een spreuk die De Kroon twee keer per dag aanpast aan de actualiteit.

De Kroon is er naar eigen zeggen min of meer vanzelf ingerold. Zijn ouders waren de winkel begonnen en in hetzelfde pand bevond zich het woonhuis van de familie. Henk de Kroon, de jongste uit een gezin van 5, hielp als kind al in de winkel tijdens zijn schoolpauzes. “Dan zei een klant dat ik best wel even een stukje kaas kon snijden. En dan deed ik dat dus.” Zo leerde hij langzaam maar zeker het vak.

In 1979, toen hij negentien jaar oud was, begon De Kroon officieel als werknemer in de winkel van zijn ouders. Hij vroeg een Handlichting van Koningin Juliana aan, zodat hij niet in militaire dienst hoefde. Op advies van zijn basisschool had hij de mavo en vervolgens de havo afgerond, maar behoefte om te gaan studeren heeft hij nooit gehad. “Ik kwam met goede cijfers thuis van mijn Havo-examen en mijn moeder zei dat ik wel kon gaan studeren, maar dat wilde ik niet. Je kunt wel met een titel achter de kassa gaan zitten, maar daar heb je niets aan. Ik snap best dat mensen carrière willen maken, maar je kunt niet allemaal naar de top.”

Benieuwd naar andere banen is hij niet. Hij heeft al ervaring met ander werk opgedaan toen hij als jonge man stage liep bij een bejaardenhuis en als vrijwilliger bij het Rode Kruis werkte. Zijn hart heeft altijd al bij de buurtwinkel gelegen. En dat blijkt wel uit de vele uren die hij er aan besteedt; zo’n 60 uur per week. Een werkdag begint om half 6. “Dan sta ik op. Om 6 uur ontbijt ik met verse jus en thee. Tegen half 7 ben ik bij de winkel, want dan komen de leveranciers. Ik maak de winkel op orde en om 8 uur open ik de deuren. Om half 7 ’s avonds ben ik meestal klaar, maar soms heb ik dan nog bestellingen van klanten die ik op weg naar huis aflever. Je hebt een bepaalde dagindeling, maar toch is het nooit hetzelfde.” Eenmaal thuis leest hij alle kranten of hij zit of werkt in zijn tuin.

Jarenlang werkte Henk de Kroon samen met zijn ouders in de winkel. Naar eigen zeggen veranderde er het een en ander toen zijn vrouw eind jaren tachtig ook in de winkel kwam werken. Hij besloot dat ze net als andere werknemers recht had op loon en vakantiegeld. Daarmee ging hij in tegen zijn vader, die zijn vrouw nooit loon heeft gegeven voor haar werk in de winkel. “Vanaf dat moment bepaalde ik hoe het ging.” De baas van de winkel zijn, leerde hij in de praktijk. Als hij hulp of raad nodig had, richtte hij zich tot zijn dominee, accountant, vader of broers.

Voor de winkelier is het belangrijk dat hij wat kan betekenen voor de mensen. Ze komen voor een boodschap en voor een praatje en als ze niet in staat zijn om naar de winkel te komen, bezorgt De Kroon de producten aan huis. Er zijn zelfs klanten van wie De Kroon de pincode weet, omdat ze hem zelf maar niet kunnen onthouden.

Het is alweer acht jaar geleden dat De Kroon voor het laatst op vakantie ging; een reis naar Marokko. Die had hij gewonnen op een veiling. Zijn ouders en broer namen het beheer over de winkel toen nog van hem over. Nu zijn moeder is overleden en zijn vader in een bejaardenhuis zit, durft hij zijn winkel niet meer voor langere tijd aan zijn personeel over te laten. Zelfs een dag vrij heeft hij in de afgelopen acht jaar niet meer genomen.

Maar over een paar jaar zal dat heel anders zijn. Wat namelijk al vast staat, is dat Henk de Kroon op 16 mei 2017 met pensioen gaat en de winkeldeuren voorgoed achter hem dicht trekt. Op die datum kan hij stoppen met werken, zo heeft hij uitgerekend. En dan heeft hij in 2017 net genoeg uren gewerkt om gebruik te kunnen maken van de fiscale voordelen als ondernemer. Het zal wel even wennen zijn, maar De Kroon denkt niet dat hij de winkel heel erg zal gaan missen. “Ik leef al een paar jaar toe naar die einddatum. Ik vind dat je op je hoogtepunt moet stoppen, al weet je nooit precies wanneer dat is.” Maar niet iedereen kijkt uit naar de dag waarop De Kroon de deuren sluit, een oudere klant heeft zelfs al gezegd te hopen tegen die dag niet meer te leven.

Plannen voor na zijn pensioen, heeft De Kroon al wel gemaakt. “Ik ga vrijwilligerswerk doen, mijn vrouw roept al dat ik koffie ga schenken bij het bejaardenhuis. En willen eens met Pasen naar de paus in Rome. Want dat gaat nu natuurlijk niet.”


Tekst en fotografie: Jan Verschure